Het Nederlandse pensioenstelsel gaat op de schop. Sinds 1 juli 2023 is de nieuwe Pensioenwet al van kracht. Dat betekent dat er een hoop gaat veranderen als het op pensioenen aankomt. Zo staat ons pensioen straks minder duidelijk vast, maar zijn de pensioenen eerlijker verdeeld tussen de huidige en toekomstige generaties. Daarnaast hebben de pensioenfondsen te maken met een daling van de inflatie, waardoor de pensioenen in 2024 maar beperkt kunnen stijgen. Ten slotte wil de overheid zzp’ers strenger controleren, maar dat kan ook leiden tot problemen bij de pensioenfondsen.
Ontwikkelingen op de pensioenmarkt
Er zijn momenteel verschillende ontwikkelingen op de pensioenmarkt gaande. Dankzij het nieuwe pensioenstelsel staat de hoogte van het pensioen minder vast. Dat betekent dat ieder pensioen wordt opgebouwd via een premieregeling en deze daarna wordt belegd. Mensen in loondienst kunnen vervolgens zien hoe hun pensioenvermogen groeit. Daarmee is het pensioen sterk afhankelijk van de economie: gaat het goed met de economie, dan stijgen de pensioenen mee. Maar als de economie er slecht aan toe is, is er ook minder pensioen. Het is verstandig om naast het pensioenfonds ook een pensioen bij Evi van Lanschot op te bouwen, om zo te voorkomen dat er een pensioengat ontstaat.
Daarnaast zijn de bewegingen in het pensioen minder groot voor oudere pensioendeelnemers. Het risico dat zij met een pensioengat komen te zitten, is daardoor kleiner. Dat betekent dat jongere werknemers de grootste klappen opvangen; hun pensioen wordt juist op een meer risicovolle manier belegd, maar dat risico neemt ook voor hen af als zij ouder worden. Volgens de overheid moet het nieuwe pensioenstelsel daarmee eerlijker zijn voor iedere werkende.
Daling inflatie leidt tot minder verhoging pensioen
Pensioenfondsen kijken bij het besluit om pensioenen te verhogen naar de ontwikkeling van de inflatie in Nederland. De inflatie is de afgelopen jaren fors gestegen, maar inmiddels daalt de inflatie alweer even. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) leidt deze daling van de inflatie ertoe dat pensioenen komend jaar maar beperkt kunnen stijgen. Voor miljoenen Nederlanders geldt dat er komend jaar geen pensioenverhoging komt. Zo kan ABP, het pensioenfonds van 3 miljoen ambtenaren, maximaal 3 procent verhogen. Dat betekent niet dat er problemen zijn bij de pensioenfondsen; dankzij de gestegen rente staan de fondsen er goed voor. Maar het beleid van het pensioenfonds is dat ze besluiten nemen aan de hand van de inflatie. Door een nieuwe rekenmethode van het CBS is de inflatie juist gedaald.
Ook andere pensioenfondsen zoals PME en PMT kunnen maar beperkt rekenen met de inflatie. Met name de metaalfondsen rekenen met een iets hogere inflatie van ruim 3%. Maar de inflatie op een goede manier meten, blijkt lastig voor zowel de pensioenfondsen als het CBS. Het is wel belangrijk om goed op de hoogte te zijn van de ontwikkelingen op de pensioenmarkt, omdat je anders minder inkomen hebt als je met pensioen gaat.
Strenger aanpakken zzp’ers
De Tweede Kamer en het op dit moment demissionaire kabinet willen ten slotte een nieuwe wet die het aantal zzp’ers fors moet terugdringen. Met een nieuwe wet om schijnzelfstandigheid aan te pakken, werken straks meer mensen in loondienst. Maar de nieuwe wet die dat moet gaan regelen, leidt tot problemen bij pensioenfondsen, zo zeggen experts. Er zijn geen exacte cijfers, maar momenteel zijn er zo’n 1,2 miljoen Nederlanders actief als zelfstandige zonder personeel. Het gaat dan bijvoorbeeld om tekstschrijvers of bouwvakkers met een specialisme. Een trend van de laatste jaren is dat er ook meer zorgprofessionals uit loondienst treden en voor zichzelf beginnen.
Het is als zelfstandige zonder persoonlijk overigens wettelijk verplicht om voor verschillende opdrachtgevers te werken. Maar volgens het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zijn er desondanks veel schijnzelfstandigen. Die worden door één opdrachtgever ingehuurd en doen hetzelfde werk als collega’s in loondienst bij hetzelfde bedrijf. Dat leidt tot oneerlijke concurrentie. Om die reden is het kabinet bezig om een nieuwe wet in te voeren voor zzp’ers. Die wet moet vanaf 1 januari 2025 ingaan. Daarbij gaat de Belastingdienst weer streng handhaven op schijnzelfstandigheid. Als blijkt dat een zzp’er eigenlijk schijnzelfstandige was, heeft hij recht op pensioen en kan hij een claim maken bij zijn voormalige opdrachtgever. Er moeten dan mogelijk enorme bedragen door de werkgever betaald worden. Dat kan leiden tot dekkingsproblemen bij de pensioenfondsen, want er zijn naar schattig meer dan 200.000 schijnzelfstandigen in Nederland.
